Consanguïniteit (gemeenschappelijk
bloed) is de bloedverwantschap tussen twee personen die een gemeenschappelijke
voorouder hebben.
Graad
van bloedverwantschap
De mate
van bloedverwantschap wordt uitgedrukt in graden. Er bestaat een
verschillende telwijze van de graden naargelang het canoniek recht en
het burgerlijk recht.
In het burgerlijke
recht (België, Frankrijk, ...) telt men eenvoudig de generaties tot de
gemeenschappelijke voorouder (zonder deze laatste mee te tellen).
In het canoniek
recht telt men iedere geboorte in het kortste genealogisch verband tussen de
beschouwde bloedverwanten. In de regel zal de canonieke graad dus
tweemaal groter zijn dan de burgerlijke graad.
Huwelijksverbod
historisch
Er geldt
een huwelijksverbod wanneer twee trouwlustigen te dichte bloedverwantschap
hebben.
Dit
bloedverwantschapsvoorbehoud vindt een juridische grondslag in het Romeins
recht en uiteraard de praktische vaststelling dat inteelt
aanleiding gaf tot genetische fenomenen.
Inteelt versus incest
Een
huwelijk tussen neef en nicht (die in de derde graad bloedverwant zijn) is het
sterkst consanguiene huwelijk dat wettelijk geoorloofd is (dus dat geen
bloedschande is). Inteelt werd en wordt vooral gezien bij gesloten, endogame
gemeenschappen (zie endogamie).
Als er
sprake is van geslachtsgemeenschap tussen bloedverwanten in de nabije graad,
spreekt men van bloedschande of incest.
Consanguïne
personen hebben meer genen met elkaar gemeen dan op grond van het toeval
verwacht kan worden. Zo heeft iedereen 50% van zijn genen gemeen met zijn vader
en met zijn moeder; en 25% met ieder van zijn grootvaders en grootmoeders, en
gemiddeld 50% met zijn volle broers en zussen.
Het canonieke
recht heeft de wetsregel uit het Romeins recht later overgenomen.
De laatste
verboden verwantschapsgraad werd op zeven gebracht op initiatief
van bisschop Isidorus van Sevilla (rond 600).
Zijn
stelling berust op het sofisme, dat ook God de zevende dag rustte.
Sinds het
concilie van Lateranen (1215 paus Innocentius III) is de verboden graad tot vier
terugbracht.
Burgerlijk
recht
De
verwantschapsgraad wordt in het Nederlands burgerlijk recht volgens de canonieke
rekenregel geteld.
De graad
van bloedverwantschap tussen personen wordt gevonden door het aantal geboortes
te tellen dat tussen hen ligt (een neef en nicht zijn dus
4e-graadsbloedverwant).
In
Nederland is tot en met de derde graad strafbaar. Een huwelijk tussen neef en
nicht is in Nederland dus niet strafbaar, maar wel in België.
Genealogie
Tussen
twee mensen kunnen meerdere consanguïniteitsverbanden bestaan,
bijvoorbeeld naarmate ze meer gemeenschappelijke voorouders hebben.
Adat en
inteelt
Omdat mijn
genealogisch onderzoek zich ook over “Nederlands Indië” (mijn matrilineaire
reeks) uitstrekt, onderstaande over adat.
Adat betekent in het
Indonesisch van oudsher gewoonte of traditie. Het is een combinatie van sociale
leefregels, omgangsnormen en traditionele gebruiken. De adat heeft ook strikte
regels, tussen welke personen in een gemeenschap een huwelijk gesloten mag
worden. Elk dorp heeft een adat- of gemeenschapshuis waar ook recht gesproken
wordt. Deze uitspraken van een dorpsgemeenschap, worden doorgaans ook door
hogere rechtsorganen gerespecteerd.
Voor veel Indonesiërs staat
het kennen van (en leven naar) de adat gelijk aan welopgevoed en beschaafd
gedrag. Naast de sociale regels van de adat (die van eiland tot eiland en per
gebied kunnen verschillen) worden ook traditionele kleding, zang, dans en
architectuur als deel van de adat beschouwd.
PPL n.Wiki